ҚР Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің төрағасы Дәулет Ерғожиннің айтуынша, бүгінде бұқаралық ақпарат құралдарында отандық бизнесті тексеру шараларының жиілеп кеткені жайында айтылады. Мемлекеттік кірістер комитеті салықты арттыру арқылы бюджетке түсетін қаржыны ұлғайтып отыр. Сөйтіп, қазақстандық кәсіпкерлерге қысым жасап жатыр деген пікір бар. Бүгін сенаторлар алдында есеп берген Д.Ерғожин осы мәселенің мән-жайын түсіндіріп берді, деп xабарлайды BNews.kz.
«Бүгінгі тексерістердің екіге бөлінетінін ескеру керек. Біріншісі – салық пен айыппұлдарды салғанға дейін жасалатын тексерістер, екіншісі – тек ескертумен ғана аяқталатын тексерістер. Өткен жылдың алғашқы алты айымен салыстырғанда, шынымен де, 2016 жылы тексерістердің саны 20 пайызға артты. Әрине, ондай жағдай алаңдаушылық туғызады. Сол себепті, біз ол тексерістерді зерделеп шықтық. Мәселен, салық пен айыппұлдарды салғанға дейін жасалатын тексерістер кезінде кәсіпкердің өз өтінішімен немесе Мемлекеттік кірістер комитетінің бастамасымен өтетін тексеріс бар. Ол қалай? Кәсіпкер қосарланған құн салығын қайтарғысы келсе, тексеріске өзі тапсырыс береді. Міне, Қазақстандағы тексерістердің 53 пайызы осындай жағдайларға байланысты. Енді, қараңыз, ол қосарланған құн салығын қайтарамын десе, мен оны тексеріп шығуым қажет қой. Осындай кері тексерістердің саны 70 пайыз», — дейді Д.Ерғожин.
Ал биылғы тексерістердің 20 пайызға артуы xронометражды, яғни, ескерту мақсатында жасалатын тексерістердің жиілеп кетуіне байланысты болып отыр. Ондайда комитет мамандары кәсіпкерге барып, оның тауарларды тіркеу журналында көрсеткен мәліметтерін тексереді. Ондай мәліметтер төленіп жатқан салыққа сәйкес келмесе, ескерту жасалады.
«Мәселен, Алматыда отырған бір компания өзінің жылдық табысын 273 мың теңге деп көрсеткен. Ал шын мәнінде оның айналымы 100 млн теңге болған. Сонда не ол? Қайырымдылықпен айналыса ма? Біздің мамандарымыз 64 күн отырып, келген, кеткен тауарды өздері тіркеп отырды. Осы тексерістен кейін оның табысы 630 пайызға артты. Оған ешкім айыппұл салған жоқ, тек ескерту ғана жасалды. Сол сияқты балықты импорттаумен айналысатын бір компания бір жылдың ішінде 737 млн. теңгенің тауарын әкелді. Ал өз табыстарын 2-ақ миллион деп көрсетті. Ол да қайырымдылық па? Сол жерде де 64 күн отырдық. Сонда олардың өз табысын 256 пайызға төмендетіп көрсеткендері анықталды», — дейді комитет басшысы.
Д.Ерғожиннің айтуынша, биылғы жылы қауіп-қатерледі басқару жүйесі аясында 1,2 млн. кәсіпкердің тек 1 400-і ғана тексерістен өтеді. Ол көрсеткіш 0,1 пайызға да жетпейді. Оның ішінде шағын және орта бизнес өкілдері жоқ.
«Сол 1 400 кәсіпкерлік нысанның барлығы – мемлекеттік сатып алуға, тауарлар импортына және тағы басқа үлкен тапсырыстарға қатысатын ірі бизнесмендер. Неге олар? Себебі, бізде нақты сұрақтар бар? Мәселен, 3-10 млрд. теңгеге тапсырыс алып отырған құрылыс компаниясы салықтық жүктемесін 0,1 пайыз деп көрсетсе, кез келген адамда сұрақ туындамай ма? Себебі, қатардағы Қазақстан азаматының салықтық жүктемесі, кем дегенде, 18 пайызға жетіп отыр. Соның ішінде табыс салығы, зейнетақы төлемі және тағысын-тағы бар. Ал 5 млрд теңгенің айналымы бар құрылыс компаниясы салықтың 0,1 пайызын төлеп отыр. Сұрақ бар ғой. Бар. Біз соған жауап іздейміз. Бұл жерде шағын бизнес жоқ. Біз қарапайым қазақтарға барып, ИП-ны тексеріп, төңкеріп жатқан жоқпыз. Оның пайдасы да жоқ», — дейді Д.Ерғожин.