Қасиетті Қазақстан картасына енген Түркістан облысындағы Жылаған ата бұлағы мен үңгірі еліміздің ерекше бағаланатын табиғи мұра ескерткішінің қатарында. Жалпы Жылаған ата туралы не білеміз? Аңыздан тұратын әңгімеге қаншалықты сенуге болады? Бұл жағы беймәлім. Дегенмен, Құран аяттарын оқығанда ғана сарқырай ағатын бұлақтың көрінісіне «Айғақ» телеарнасының түсірілім тобы куә болды. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі ерекше ықыласымен атаған Жылаған ата бұлағы мен үңгірі Қарт Қаратаудың күнгей бетінен теріскейге ойысар тұсында орын тепкен. Жету қиыры қиын таулы тасты мекеннен өз автокөлігіңізбен өту әрине, мүмкін емес. Түркістан қаласынан тұп-тура 87 шақырым қашықтықта жатқан қасиетті жерге тарихы өткен ғасырлардан сыр шертетін Қарнақ ауылы арқылы өтіп, Үкаша ата кесенесінен 40 шақырымды дәл Қаратаумен беттейсіз. Бастауын тау бөктерінен алатын Абай өзенін 20 шақты рет кесіп өтуге тура келеді. Асудан асар белдің қорқынышы бір бөлек.
Жолай, қырқа жоғарысында орналасқан құдық – Жылаған ата аңызымен байланысты орын. Сондықтан, алғашқы дәмді осу судан таттық.
Құдық маңында екі бірдей 5-7 ғасырларға тиесілі тас бетіне түскен бала табанының ізі жатыр. Бағыт үңгірге қарай бет алады. Алғашқы 40 шақырымды артқа тастаған біздер ендігі үш шақырымды жаяу жүріп өтуіміз керек. Жалпы зиярат етіп келушілердің де жол қиындығына қарамай қатарын сейілтпеуі бұл мекеннің ішіне бүккен сырының құдіреттілігін әйгілей түскендей. Әзірет Сұлтан тарихи-мәдени қорық мұражайының директоры Нұрболат Ахметжанов пен археология бөлімінің меңгерушісі Бахытжан ағалар біздің жолсерік. Осынау қасиетті мекенге табан тіреу – «Айғақ» телеарнасының түсірілім тобының негізгі мақсаты болса, рухани жаңғыру арқылы жалпы жұртқа таныстыру – басты міндет. Сайманымызды сайлаған соң, бір адам ғана сиятын жүргінші жолмен көрінісі көздің жауын алатын Қаратауды беттей жөнелдік.
Сонадайдан көрінген қыбыр осында келушілердің көптігін білдіртті. Шырақшының үйі де бар мұнда. Бұл жердің аңызы ерекше баланың жүрген орындарымен сипатталады. Бірақ, үңгір сарқырамасының құпиясын ешкім білмейді. Іштегі ниет пен тілектің қабыл болуын тілеген біздер алғашқы Құран оқылған сәтте аздап абдырап қалғанымыз жасырын емес. Өйткені, тастан құлаған суды көре алмадық. «Айғақ» телеарнасының бөлім редакторы Әділбай Тойшиевтің Құран аяттарын жалғастыра оқыған екінші сәтте жартастан сарқырай жөнелген судың кереметіне куә болдық. Бұл ғажайыптың қандай жаратылыс екендігі бір Аллаға мәлім. Қасиеті қонған бұл жерге жету үшін 7 сағат бойы жол жүрген біздердің тілегіміз қабыл болды деп қабылдадық. Өйткені, күні бойына ақпаған су алдымыздан арқырай жөнелді. Ол да 1,5 минуттан кейін сап тиылады. Сол аралықта бетіңізді суға бүркіп, дәмін алып үлгеруіңіз керек.
Жылаған ата бұлағы мен үңгірінің аңызын естіп, тарихын зерттемекке келген кеңестік кезеңнің археологтары нақты нәтижеге қол жеткізе алмаған көрінеді. Су құрамынан күміс иондарының көптеп кездесуі бірқатар ауруларға ем болса, жартастың ішіне енбек болып, тәжірибе арқылы тасты жарып, жарылыс жасауды көксегендерге көз алдында қаптап кеткен жыландар мен буралардың көрінісі кедергі келтіріпті-мыс. Аңызда айтылған асатаяқ ұстаған ерекше бала жоғарыдағы үңгірдің ішіне еніп кетіп, қайта шықпаған. Ал, жартасты құлай ағатын қасиетті су әкенің көз жасы деп балайды. Әрине, тылсым табиғаттың мұндай тартуы – туристерді көптеп тартуға мүмкіндік. Елбасы айтқандай, қасиеті қонған жеріміздің әрбір тасын түртсең тарих.
Тәжірибелі имамның Құран бағыштауымен айналасы 3 сағаттың ішінде 4 рет судың ағуының куәгері болдық. Кейде 1-2 күндеп ақпай қалуы да мүмкін дейді, көз көргендер. Бойдағы ерік жігер қасиетті Құран аяттарынан қуат алып, көңілімізді нұрға бөлей түсті. Елімізде ерекше бағаланатын табиғи мұра ескерткішінің маңыздылығын аша түскен түсірілім көрерменге «Ғажайып Түркістан облысы» бағдарламасы арқылы толыққанды жеткізілетін болады. Әлеуметтік желі қолданушысы блогер Абай Андабаев Елбасы үлкен жиында ерекше атаған қасиетті мекеннің бұл кереметін барша әлемге паш етуіміз тиіс деп біледі.
Геологиялық тұрғыдан қарасақ, қарт Қаратаудың бауыры химиялық элементтерге бай. Кеңестік кезеңде мұнда, болат та, қорғасын да, мырыш та, алтын да өндірілді. Бүгінгі күнде «Қазфосфат» өнімін алатын фосфордың көзі. Жылаған ата бұлағы мен үңгірін ұлылармен байланыстырсақ, жазушы Мұхтар Әуезовтің бабаларының құт мекені болған жер. Өйткені, арғы атасы Әуез әулеті Қарнақта тұрып, осы мекенді жаз жайлауы еткен. Рухани жаңғырумен бойымызға тараған ұлттық құндылықтарды дәріптеу жолында бір күнімізді осынау қасиеті қонған өлкеге арнадық. Сондықтан, жалқаулық мен менмендікті алдыңыздан ада етсеңіз, осынау игіліктер бойыңызға рухани азық болып жайылары сөзсіз.
Салтанат Тойболова.
