ЭНЕРГЕТИКА МИНИСТРІ ҚАЗАҚСТАНДА ТЕРМОЯДРОЛЫҚ СИНТЕЗДІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЗЕРТХАНАСЫН ҚҰРУДЫ ҰСЫНДЫ

Қазақстанның Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев Римде АЭХА  (Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік) аясында өткен термоядролық энергетика бойынша дүниежүзілік топтың бірінші министрлер кеңесіне қатысты.

Кеңеске қатысушылар қаржыландыру, технологиялар, кадрлық әлеует және құқықтық реттеу мәселелерін қоса алғанда, термоядролық энергетиканы дамытуда әлемдік қоғамдастықтың алдында тұрған негізгі міндеттер мен сын-тегеуріндерді талқылады.

Жиында ҚР Энергетика министрі баяндама жасап, болашақта климаттың өзгеруі, дәстүрлі ресурстардың сарқылуы және болашақ ұрпақ үшін экологиялық таза энергияны қамтамасыз ету сияқты жаһандық энергетикалық сын-қатерлердің шешімдерінің бірі бола алатын термоядролық энергетиканың маңыздылығын атап өтті.

Министрдің айтуынша, Қазақстан үшін термоядролық энергетика қауіпсіз және тұрақты болашақты құрудың бірегей мүмкіндігі болып табылады.

«Біз термоядролық энергетика ұжымдық күш-жігер мен халықаралық аренада өзара қолдауды қажет ететініне терең сенімдіміз. Термоядролық технологиялар ғылыми және технологиялық білімді, ресурстарды және саяси ерік — жігерді шоғырландыруды талап ететін бірегей міндеттер тудырады», — деп атап өтті А.Сәтқалиев. Министр кеңеске қатысушыларды Қазақстан термоядролық синтез саласындағы ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерді белсенді қолдайтынын және халықаралық ғылыми инфрақұрылымның дамуына елеулі үлес қосқанын хабардар етті. Атап айтқанда, бұл бағыттағы маңызды жетістік Курчатов қаласындағы Ұлттық ядролық орталықта орналасқан Қазақстандық материалтану токамагын (КТМ) бірегей зерттеу кешенін құру болды.

КТМ болашақ термоядролық энергетиканың берік технологиялық базасын қалыптастыру үшін негіз болады.

«Бірлесіп жұмыс істеу ғылыми зерттеулерді жеделдетуге, оның сапасын арттыруға және инновациялық ғылыми жаңалықтарға жағдай жасауға көмектесетінін көріп отырмыз. Біз осында жиналғандардың барлығын Қазақстан Республикасының Ұлттық ядролық орталығы, ITER сияқты ғылыми-зерттеу ұйымдарымен өзара іс — қимылды жалғастыруға және кеңейтуге және осы процеске мүмкіндігінше көп елдер мен серіктестерді тартуға шақырамыз», — деді ол.

Энергетика министрі Қазақстанның халықаралық ынтымақтастыққа әрқашан ашық екенін және біздің тәжірибелік нысандарға қолжетімділікті қамтамасыз етуге дайын екенін атап өтті.

«Біз КТМ токамак базасында халықаралық термоядролық синтез зертханасын құруға дайынбыз», — деді министр.

Анықтама: Курчатов қаласында «Қазақстан Республикасының Ұлттық ядролық орталығы» РМК базасында қазақстандық ТОКАМАК (магниттік катушкалары бар тороидальды камера) материалтану (КТМ) термоядролық синтез технологияларын әзірлеу үшін бірегей зерттеу қондырғысы жұмыс істейді.

КТМ-болашақ термоядролық реакторлардың материалдары мен конструкцияларын зерттеуге арналған әлемдегі алғашқы мамандандырылған ТОКАМАК.

KTM жоғары температура, плазма тығыздығы және радиация сияқты термоядролық реакторлардың экстремалды жұмыс жағдайларына төтеп бере алатын материалдарды сынауға арналған.

Фото: АЭХА