Туберкулез (лат. tuberculum – төмпешік), ескіше: құрт ауруы – адамдарда болатын жұқпалы ауру. Туберкулездің қоздырғышы — микробактериялар болып табылады. Бұл ауа-тамшыларымен таралатын және aғзағa туберкулез бактериялары түскенде дамитын қауіпті ауру. Ең алдымен өкпе, кейде басқа ағзаларды да зақымдайды. Аурудың негізгі жұқтырушы көзі туберкулезге шалдыққан адам болып табылады. Туберкулез негізінен тұқым қуаламайтын ауру.
ТУБЕРКУЛЕЗ НЕЛІКТЕН ҚАУІПТІ АУРУ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ?
Ем қабылдамаған әpбip науқас жылына 10 адамнан 15 адамға дейін туберкулез ауруын жұқтыруы мүмкін. Туберкулезге шалдыққандар санының жартысын 18-44 жас аралығындағы, жұмыс істеуге қабілетті адамдар кұрайды.
ТУБЕРКУЛЕЗДІ ЖҰҚТЫРУ ҚАЛАЙ ЖҮРЕДІ?
Туберкулез қоздырғыштары ауру адам сөйлегенде, жөтелгенде, түшкіргенде бактериялар ауаға (ауа тамшылары арқылы) тарайды. Адамдар қоздырғышы бар ауаны жұтқан кезде бактерия жоғарғы тыныс алу жолдарына, өкпелеріне түседі. Туберкулез бактериялары кез келген ағзада дами алады, бірақ көп жағдайда өкпеде дамиды.
АУРУДЫҢ ДАМУЫНА ЫҚПАЛ ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР:
-
иммунитеттің әлсіреуі. Толыққанды, үйлесімді тамақтанбау;
-
ауыр аурулардың қатар жүруі (ВИЧ/СПИД, қант диабеті, ойық жара аурулары және басқалары);
-
суық тигізу;
-
кез келген зиянды әдеттер – темекі шегу, ішімдік iшy, есірткі пайдалану;
-
созылмалы күйзелісті жағдайлар;
ТУБЕРКУЛЕЗДІҢ АЛҒАШҚЫ БЕЛГІЛЕРІ:
-
жөтелдің екі аптадан астам уақытқа созылуы;
-
дене қызуының көтерілуі;
-
кеуде қуысының ауыруы және шаншуы;
-
дене салмағының түсуі;
-
түнгі уақытта терлеу;
-
тәбеттің төмендеуі;
-
қатты шаршау және әлсіздік;
АУРУДЫҢ БЕЛГІЛЕРІН БАЙҚАҒАН ЖАҒДАЙДА НЕ ІСТЕУ КЕРЕК?
-
тексерілу үшін тұрғылықты және оқу орныңыз бойынша медициналық мекемеге жүгініңіз;
Ауру уақытында анықталса, айығып кету әбден мүмкін!
ТУБЕРКУЛЕЗДІ ЕМДЕУГЕ БОЛАДЫ ЖӘНЕ ТЕГІН ЕМДЕЛЕДІ!
ТУБЕРКУЛЕЗДІҢ СПЕЦИФИКАЛЫҚ АЛДЫН-АЛУ ЖОЛДАРЫ:
-
жаңа туған нәрестелер перзентханада туберкулезге қарсы БЦЖ вакцинасымен егіледі, егер нәрестеде медициналық қарсы көрсеткіштері бар болса, екі айға толғанға дейін вакцинацияны емдеу мекемелерінде алады. Ал, екі айдың ішінде вакцинацияны алмаған жағдайда, балаға Манту сынамасы жүргізіледі, Манту сынамасы қойылып, нәтижесі теріс болған жағдайда, БЦЖ вакцинациясы жүргізіледі. 6-7 жастағы 1 сыныпқа баратын балаларға Манту сынамасы қойылып, нәтижесі теріс болған жағдайда, БЦЖ ревакцинациясы (қайта вакцинациялау) жүргізіледі;
-
14 жасқа дейінгі «Қауіп тобындағы» (әлеуметтік жағдайы қолайсыз отбасынан шыққан балалар, екі аптадан астам ұзақ жөтелу белгілері бар балалар, әртүрлі аурулардың себебі бойынша педиатрда ДЕ-те тұрған балалар, жабық оқу орындарының балалары, вакцинацияланбаған және вакцинациядан кейінгі тыртықтары өнбеген балалар, гормондық терапияны қабылдайтын балалар, иммунндық супрессивті терапияны алатын балалар) және туберкулез ошақтарындағы балалардың арасында туберкулезді ерте анықтау мақсатында Манту сынамасымен жылына 1 рет қамту;
-
міндетті түрде кем дегенде жылына 1 рет профилактикалық флюорографиялық тексерілуден өту;
ТУБЕРКУЛЕЗБЕН АУЫРМАУ ҮШІН:
-
салауатты өмір салтын ұстану: жүйелі түрде белсенді дене шынықтырумен айналысу, спортпен айналысу, жақсы демалу;
-
тиімді тамақтану: бұл ет пен сүт, балық өнімдерін, көкөністер мен жеміс-жидектерді жетілікті мөлшерде қолдану;
-
зиянды әдеттерден аулақ болу: темекі, алкоголь, есірткіден аулақ болу;
-
жеке тазалық тәртібін сақтау: жуғыш заттар мен таза суды пайдаланып қолды, ыдыстарды жуу, жеке ыдыс қолдану, жөтелген және түшкірген кезде мұрын мен ауызды бүркемелеу;
-
таза ауада жиі болып, табиғат аясында демалыс жасау;
-
үй ішін мезгіл-мезгіл желдетіп, тазалап (ылғалды) отыру;
-
қақырықты кез-келген жерде түкіре салмау керек.
