Оңтүстікте өткен жылы 20 мыңнан астам студент кәсіби- техникалық колледждердің түлегі атанған. Ал, олардың 85 пайызға жуығы мемлекеттік тапсырыспен оқуды аяқтапты. Мамандардың мәліметінше шәкірттердің жұмысқа орналасу көрсеткіші 77 пайыздан асып отыр. Алайда, бұл статистикаға қаншалықты сенуге болады? Расында орта білімді азаматтардың басым бөлігі мамандығы бойынша жұмысқа орналасқан ба? Ал биылғы оқу жылында мемлекет қазынадан бұл бағытқа тағы қанша қаражат беріп отыр?
Облыста жалпы саны 94 кәсіптік техникалық колледждер бар. Мемлекеттік 43 мекемеде -38 мың 701 студент, ал, жекенің меншігіндегі 51 -оқу ордасында 35 мың 445 шәкірт білім алады. Оның ішінде 46,6 пайызы мемлекеттік тапсырыспен оқитындар. Мамандарды даярлауда биылғы оқу жылына тағы да облыстық бюджеттен 11 мың 84 орын, республикалық қазынадан 4084 орын , жалпы саны 15 668 мемлекеттік тапсырыс қарастырылып отыр. Бұл көрсеткіш өткен 2 жылмен салыстырғанда 42 пайызға артыпты. Алайда , өңірдегі аудан,қалалармен кәсіпорындардан түскен сұраныс бұл көрсеткішке сай келмейді. Тіпті кәсіптік-техникалық колледждердегі кейбір мамандықтарға шәкірттер қызығушылық танытпайтын да көрінеді. Былтырғы жылмен салыстырғанда ферма шаруашылығына 34,7%-ға, автокөлік жөндеу, пайдалану және қызмет көрсетуіне 49,5%, үйлер мен ғимараттарды салу және пайдалану 44,9%-ға, дәнекерлеу ісі 50,8% мамандықтарға сұраныс азайып отыр. Сондай-ақ, облысымызда туризм, балық шаруашылығы, тамақтануды ұйымдастыру, сүт өнімдерін өндіру, жеміс-жидек пен көкөніс сақтау, полимер өндіру технологияс, құс өсіруші, шина өндірісі және көркейту процесі технологиясы, зоотехния өсімдік шаруашылығы сәндік, қолданбалы және халықтық кәсіпшіліктен, агрономия мамандықтарына сұраныстар мүлде жоқ. Облысымызда лифт шаруашылығы және эксколатор, газ жабдықтарымен жабдықтау, монтаждау және пайдалану, медициналық қызмет көрсету,тамақ,сауда және ет өнімдерін өндіретін кәсіпорындарды жабдықтануы,компрессорлық машиналар және қондырғылар орнату мамандықтар қазіргі таңда сұранысқа ие.Бұл туралы облыс әкімдігінде, кәсіптік техникалық колледждердің мемлекеттік тапсырыс бойынша мамандықтарын анықтау жинында айтылды.
Мемлекет қаржыны білімді, тәжірбиелі маман даярлап шығару үшін сарп етеді. Олардың болашақта жұмысқа орналасып, қызмет жасауы да маңызды. Білім басқармасындағылар өңірде орта білімді дипомммен жұмысқа орналасқандардың пайызын 77, 1 пайыз деп көрсетті. Алайда, бұрын 4 жыл облыс әкімінің орынбасары қызметін атқарған, бүгінде өңірдегі қоғамдық кеңестің мүшесі Болатбек Нәжметдинұлы аталған статистикаға сенбейтінін мәлімдеді.
Болат Нәжметдинұлы: «Менің ойым колледждер, сіздер басқа мемлекетсіздер, экономикалық сектор басқа мемлекет. Мұның себебін айтайын. Бізге соншама қажет емес мамандықтардың керегі не? 14 млрд 800 млн теңгені неге жаратып отырмыз?. Басқарманың бастығы 38 дуалдық мамандарымыз бар дейді, бірақ бір жылдан асты бір адам келген жоқ маған. Сіздерде қағаз жүзінде керемет. Жылдан жылға әртүрлі бағдарламалар мен қаржы бөлініп жатыр, ал бірақ 2017 жылдың кортындысымен жастар жұмыссыздығының саны артып отыр, себебі сіздерден шыққан азаматтар жұмысқа тұрып жатқан жоқ. 80 және 77 % деген статистикаларыңыз жалған. Менің ойым, сіздердің шығарып жатқан мамандарыңыз ары кетсе 25 және 30%-дан аспайды. Баланың оқу бітіргендегі бір күндік мәліметті бере салмай, бір жылдық мәлметтердің қортындысын жасау керек.Егер сол 80%-дан төмен болса ,сол колледждің директоры жұмыстан кетуі керек. Мен осы ұсынысты қоғамдық кеңестің отырысында және облыстық мәслихаттың сессиясында көтеремін. Басқарма басшысы осы мәселеге көңіл бөлуі керек».
ОҚО білім басқармасының басшысы Исатай Сағындықов: «Ресми ақпаратқа сүйенгеннен кейін біз ресми ақпарат беруіміз керек. Ақпаратты жинақтаудың өзі оңай шаруа емес екен. Басқа да шаруалар көп. Қазір енді осы қаралып отырған мәселелер өзекті . Мен әдейі жеті салаға бөліп отырмын. Әр сала да жақсылап талқылынсын,қажет болса кей мамандықтар алынып тасталсын. Егер де маған мына колледждің мамандары жақсы екен , бірақ материалдық базалары сәйкес емес, практикасын менің базамда оқысын десеңіз, мен осылай бірігіп оқытса деп отырмын. Мен әдейі сіз қолдап отырған технологияға сәйкес оқытса екен деп отырмын. Осы ұсыныспен барлықтарыңыздың бастарыңызды қосып отырмын. Барлығымыз да ұлт болашағына жанымыз ашитын адамдармыз ғой. Колледждің директоры , сен кетесің дегенімен жұмыс жүріп кетпейді. Бұл мәселені қалай жөндейміз, қалай шешеміз, осыны ойлыстыруымыз керек» — деп жауап берді.
Керек маманды оқыту, сұранысқа сай мемлекеттің қаржысын бағыттау – дұрыс шешім осы ғана. Кезекті басқосуға келгендер дәл осы мәселені анықтау үшін арнайы комиссия құрып, 1-наурызға дейін нақты сұраныстарды қалыптастыруы тиіс. Бұл шешім, болашақта бітіруші жастардың жұмысқа орналасуына да, білікті маман болып шығуына да сеп болуы керек.
Жомарт БЕГІМБЕТ.
