Алматыда ЕАЭО елдерінің Премьер-Министрлерінің қатысуымен «Digital Almaty: жаһандық экономиканың цифрлық болашағы» форумы басталды. Үкімет басшылары өткен жылдың қорытындысын шығарып, Одаққа кіретін мемлекеттерді цифрландыру саласында қандай жетістіктерге жеткенін атап өтті. PrimeMinister.kz редакциясы форум алаңынан репортаж дайындады.
Қаңтардың соңғы күні Қазақстанның оңтүстік астанасына Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) елдерінің — Қазақстан, Ресей, Армения, Беларусь және Қырғызстан Үкіметтерінің басшылары келді. Таңертеңнен бастап «Digital Almaty: жаһандық экономиканың цифрлық болашағы» форумына саяси көшбасшылар, жетекші CEO, ақпараттық технологиялар саласындағы халықаралық сарапшылар жиналды. Биыл форум үлкен деректер (Big Data) және жасанды зерде негізінде өңірдің тұрақты дамуын құру жолдарын талқылауға арналған. Айта кету керек, цифрлық форум 2017 жылдан бастап жыл сайын Тұңғыш Президент – Елбасы Н. Назарбаевтың бастамасымен өткізіледі.
Форум Қазақстан, Ресей Федерациясы, Беларусь, Молдова Премьер-Министрлері, Қырғызстан мен Арменияның вице-премьерлерінің қатысуымен «Деректер мен жасанды зерде негізінде тұрақты аймақты құру» тақырыбында пленарлық сессиямен ашылды.
Қазақстан Премьер-Министрі Асқар Мамин форум қатысушыларына арнап сөз сөйледі. Қазақстан Үкіметінің басшысы бұл Еуразиялық экономикалық одақтың цифрлық күн тәртібін және осы бағыттағы Одақ елдерінің ынтымақтастық перспективаларын талқылау үшін Алматыда бас қосатын жыл сайынғы іскерлік дәстүрге айналғанын атап өтті.
«Бүгінде әлемдік экономиканың дамуына елеулі әсер ететін цифрлық технологиялар мен инновациялар қарқынды даму үстінде. Елдеріміздің сапалы дамуында шешуші рөл атқаратын жасанды зердені дамытуға ерекше көңіл бөлінеді», — деді Асқар Мамин.
Беларусь Республикасының Премьер-Министрі Сергей Румас өз кезегінде форум өткен жылмен салыстырғанда өскенін, бірақ өз форматын өзгертпегенін айтты.
«АТ-елді құру бойынша алдымызға үлкен мақсат қоя отырып, біз экономиканы қайта құру және оны цифрлық жолға көшіру бойынша сын-тегеурінді қабылдадық. АТ-саласын дамудың ұлттық басымдығы ретінде анықтай отырып, мемлекет қажетті бастапқы шарттарды қалыптастырды. Беларусьте дамыған және әлемдік стандарттарға сәйкес келетін мәліметтерді беру, сақтау, өңдеу инфрақұрылымы, сәйкестендіру тетіктері, ақпаратты қорғаудың заманауи құралдары құрылды», — деді С. Румас.
Молдова Республикасының Премьер-Министрі Ион Кику өз сөзінде Молдовада бүкіл қоғамды трансформациялау мен жаңғыртудың негізгі қозғалтқышы ретінде АТ-секторды шоғырландыруға және цифрлық экономиканы дамытуға ерекше көңіл бөлінетінін хабарлады. АТ-секторы ұлттық экономиканың аса дамыған және серпінді секторларының біріне айналды. Молдова Республикасының ақпараттық технологиялар индустриясында соңғы жылдары серпінді өсім байқалуда.
«Индустрия айналымы үш жылда екі еседен астам өсті. Ұлттық экспорттың өсуінде де осындай қарқын байқалады», — деді И. Кику.
Ресей Федерациясы Үкіметінің Төрағасы Михаил Мишустин Цифрлық форумның қысқа уақыт ішінде цифрлық трансформация мен жаһандық экономиканың келешегі, сондай-ақ ЕАЭО-ның цифрлық күн тәртібі талқыланатын іскери алаңға айналғанын атап өтті. Ол Форум аталған мәселелердің ЕАЭО-ның тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпалының маңыздылығын жақсы түсінуге мүмкіндік беретіндігіне және өте күрделі заманауи сын-тегеуріндерге жалпы жауаптарды әзірлеуге ықпал ететіндігіне сенім білдірді. Осы сын-тегеуріндердің барлығын РФ Үкіметі Төрағасының сөйлеген сөзі сүйемелденетін қысқа роликте Ресей тарапы тұжырымдады.
«Цифрландыру жаһандық бәсекелестіктің кілтіне айналды және көшбасшылық позицияларға қол жеткізу біздің елдерімізден адамдардың өмірі мен бизнесті жүргізу үшін ең жақсы жағдайлар жасау бойынша аса өршіл міндеттерді қоюды талап етеді», — деді Михаил Мишустин.
Ол осы міндеттердің негізгілерін атап өтті. Бұл — Одақта бірыңғай цифрлық сәйкестендіру жүйесін қалыптастыру, деректерді қорғау, тауарлар мен қызметтерді құжаттамалық-физикалық қадағалау жүйесімен жұмысты жалғастыру және т. б.
Армения Республикасының Премьер-Министрінің орынбасары Мгер Григорян мұндай алаңдар стратегиялық маңызды болып табылатынын атап өтті, өйткені одан әрі қозғалу үшін дұрыс бағытты көрсетеді және ЕАЭО платформасында АТ-саласындағы күш-жігерді шоғырландырудың дұрыс векторын береді. М. Григорян Арменияда не болып жатқанын және онда АТ-даму мәселелерін қалай қабылдайтынын, бұл мәселені ЕАЭО алдында тұрған мәселелер мен міндеттермен қалай салыстырып қарауға болатынын айтты.
Қырғызстан Республикасының Вице-Премьер-Министрі Жениш Разаков бүгінгі таңда цифрландыру Қырғызстан Республикасының мемлекеттік саясатының басым бағыттарының бірі екенін айтты.
«Өткен жылы біз ақпараттық-коммуникациялық технологияларды дамытуға ықпал ететін нормативтік-құқықтық актілердің үлкен пакетін қабылдадық. Қазіргі таңда тұтынушылардың құқықтарын қорғау және көлеңкелі экономикаға қарсы күрес мақсатында тауарларды таңбалаудың пилоттық жобасы қисынды аяқталуға жақындап келеді, бұл келешекте тауарлардың қадағалануына қолайлы жағдай жасайды», — деді Жениш Разаков.
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының Төрағасы Тигран Саркисян цифрлық салада ЕАЭО алдында тұрған негізгі трендтер мен сын-тегеуріндер туралы айтып берді.
«4 жыл бұрын біз Еуразиялық цифрлық платформаны әзірлеу қажет деген бастама көтерген кезімізде, біздің елдеріміз оған әзір болған жоқ. Бізді ол үшін жаңа өкілеттіліктерге ие болғысы келеді деп сынады. Бүгін мен барлық Премьер-Министрлердің біздің бірге жұмыс істеп, өз әлеуетімізді іске асыруымыз керектігі жайлы айтқандары үшін қуаныштымын. Біздің алдымызда тұрған жаһандық сын-тегеруіндер үш жыл бойы Еуразиялық одақтың цифрлық күн тәртібінде іске асырылып келеді, мен мұны цифрлық трансформацияны басқару проблемасы деп санаймын», — деді Тигран Саркисян.
БҰҰ Бас хатшысының орынбасары Фабрицио Хохшильд тұрақты даму мақсаттарына жету үшін ауқымды деректер мен жасанды зерденің рөлінің қандай екенін және ЕАЭО-ға қатысушы елдердің күш-жігер біріктіруден бастап тұрақты дамуды құруға дейінгі синергияны қалай пайдалана алатыны туралы пікірімен бөлісті.
«Демек, сөз 2030 күн тәртібі туралы болып отырғанда, жасанды зерде мен ауқымды деректер үлкен әлеуетке ие болады. Медициналық диагностика – бұл жасанды зерде пайдаланылған жағдайда ауруларды жылдамырақ әрі арзанға диганостикалауға мүмкіндік беретін әдеттегі түсініктердің бірі. Білім беру саласына қолжетімділік те едәуір көлемде қолжетімді болуы мүмкін», — деді Фабрицио Хохшильд.
Сонымен қатар, сессияға Amazon Web Services үкіметті трансформациялау жөніндегі директоры Лиам Максвелл, 01 Edu system негізін қалаушы Николя Садирак, Ұлыбританияның Мемлекеттік цифрлық қызмет директоры (GDS) (National, International&Research) Крис Фергюсон қатысты.
Форум Digital Almaty Awards сыйлығын табыстау салтанатымен жалғасты.
Қазақстан Премьер-Министрі Асқар Мамин, Армения Республикасының Премьер-Министрі Мгер Григорян, Беларусь Республикасының Премьер-Министрі Сергей Румас, Молдова Республикасының Премьер-Министрі Ион Кику, Ресей Федерациясының Премьер-Министрі Михаил Мишустин, Қырғыз Республикасының Вице-Премьер-Министрі Жениш Разаков «Қала үшін үздік АТ-жоба», «Үздік стартап-жоба», «Big Data — үздік компания», «Мемлекеттік сектордағы үздік АТ-жоба», «АТ бойынша жыл әйелі», «Жылдың АТ-чемпионы» номинациялары бойынша сыйлықтарды табыстады.
Форум алаңында ерекше көрме өтті, онда қазақстандық стартаптар мен АТ-чемпиондар өздерінің бірегей жобаларын ұсынды.
Ұсынылған жобалардың бірі — Kazdream Technologies компаниясы ауқымды деректер мен жасанды зерде негізіндегі жобаларды әзірлеумен айналысады. Компания ұялы байланыс операторларының, әлеуметтік желілердің, мемлекеттік деректер қорының мәліметтерін жеке деректерге байланыссыз кіріктіреді және сараптама жасайды, оның мемлекеттік органдар өз жұмысында пайдаланады.
Компанияның негізін қалаушы Дәурен Төлебаев компания құру идеясы қалай туындағанын айтып берді.
«Мен – деректер фанатымын. Мен деректерді, оларды сараптағанды, оларды жинақтағанды жақсы көремін. Мен үшін деректер көп болған сайын мен соншалықты бақыттымын. Сен неғұрлым бұл деректерді көбірек алсаң, соғұрлым жақсы. Мен біздің жобаларды деректердің “нәрін жинаушы” деп атаймын. Басқаша айтқанда, деректерді алып, шырынсыққышқа салып, нәтижесінде процестерді автоматтандыруға көмектесетін жобалар аламыз», — деді Д. Төлебаев.
Сонымен қатар көрмеде CTO & Project Manager компаниясы ұсынылды, ол адамның жүзін тану арқылы уақытты есепке алу және қолжетімділікті бақылау бойынша бағдарламалық қамтуды әзірлеген.
«Келушілер, қызметкерлер мен клиенттер үшін нысандарға кіру GPS-координаттарды сақтаумен мобильді қосымша арқылы локациядан тыс биометриялық есептегіш арқылы бақыланады. Барлық деректер “бұлтта” жиналады және клиент кез келген уақытта әлемнің кез келген нүктесінен кіріп, өз қызметкерлерінің келу статистикасы мен сараптамасын тексере алады», — деді компания өкілі Арман Ерназаров.
