Оңтүстік жұртшылығы Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алды

31-мамыр – саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні. Кеңес Одағы тұсында коммунистердің солақай саясаты салдарынан миллиондаған адам жазықсыз жапа шекті. Олардың ішінде қазақ елінің көрнекті ұлдары –Алаш арыстары да болған. Содан бері бір ғасырға жуық уақыт өтсе де, халық әлі ата-баба қасіретін ұмытар емес. Шаһарымыздағы «Қасірет» мемориалында саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алуға арналған қаралы жиын өтті.

31 мамыр — бүкіл қазақ баласы көкірегін қарс айырып, бір сәт күрсінетін күн. Өлгенге иман, өткенге салауат тілейтін күн. Қаскөй саясаттың қанқұйлы қасап-қыспағынан қапыда мерт болған қаншама қазақ баласын жоқтайтын күн.Жаппай қуғын-сүргін бұрынғы Кеңес Одағының бірде-бір халқын айналып өткен жоқ. Қазақстанға әр жылдары 800 мың неміс, 102 мың поляк, 19 мың корей отбасылары, 507 мың Солтүстік Кавказ халқы жер аударылды. Бұл жылдары барлығы 1 млн. 500 мың ұлт өкілдері жер аударылған. Тұрмыс тауқыметіне қарамастан қазақ халқы еріксіз жер аударылған бауырластарымызды жылы қабылдап, соның нәтижесінде тоталитаризмнің қанды шеңгеліне бірлесе төтеп берді.

Ашаршылық тарихын зерттеуші кей мамандардың деректері бойынша, 1931-1933 жылдары қазақ даласында болған ашаршылық салдарынан екі миллионға дейін адам құрбан болған.Шарға жиналған жұрт әуелі «Ана мен бала» ескерткішіне гүл қойды. Қаралы жиын саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алып, бір минуттық үнсіздіктен басталды.

Жиында сөйлеген Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаев қасіретті жылдары Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша 2500-дей адам халық жауы деп атылып, 7 мыңдай адам ұсталғанын айтты. «Соңғы деректердің табылуына байланысты бұл мәліметтер тағы да көбейіп жатыр» деді әкім. Сұрапыл заманда қатал саясаттың кесірі ұлт өкілдеріне де зиян  аз тимегені белгілі. Репрессия кезінде Одақ бойынша 3 млн. 777 мың адам сотталып, олардың 650 мыңға жуығы ату жазасына кесілген.

Сол құрбандардың бірі – қоғам қайраткері Сұлтанбек Қожанов. Шараға Алаш ардақтысының ұрпағы  Светлана Тыныбекова да куә болды. Ол өз сөзінде: «Ішімде қандай сезім бар екенін білмеймін? Өте қуанышты сезім. Осылай атамызды, әжемізді тірілтіп жатыр. Бір жағынан қуанышты болса, бір жағынан қайғылы. Неге осындай зобалаң болды екен…» деп өзінің мұң аралас қуанышын жеткізді. Сондай-ақ жиынға арнайы шақыртылған қонақтар тізімінде Алаш ардақтыларының бірі Қошке Кемеңгердің тікелей ұрпағы, Омбы өңірінің тумасы — Қайырбек Кемеңгер де болды. Мінберде сөз сөйлеген саяси қуғын-сүргін құрбанының тікелей ұрпағы 1988 жылға дейін «халық жауының тұқымы» деген қара таңба таңылып келсе де, атам «Кемеңгер» деген тегін сақтауға күш салды дейді ол. ХХ ғасырдағы саяси қуғын-сүргін – мыңдаған жазықсыз адамдардың қаны мен көз жасына суарылған тарихымыздың шерлі беттерінің бірі болып саналады. Әкімшілік-жазалаушы жүйе еңбектеген сәбиді де, еңкейген кәріні де, болмысы нәзік әйелді де аяған жоқ. Біздің ендігі жердегі борышымыз – осы қанқұйлы жылдардың оқиғасын, оның жазықсыз құрбаны болған азаматтардың есімдерін ұмытпау, оларды мәңгі есте сақтау.

Жансая ЕЛЕМЕСОВА.