Қазақ жерінде өткен заманнан өрнек болып қалған тарихи жәдігерлер жетерлік-ақ. Алайда қабырғасының қалыбын сақтап, бұзылмай жеткендері ілеуде біреу. Соның бірі Қызыр пайғамбардың атымен аталған жалғыз сақталып қалған мұнара — көне Испиджаб қаласында. IX-XII ғасыр аралығына жататын мұнара бүгінде мұңлы күйде тұр.
Қызыр мұнарасы – Сайрам ауданындағы тарихымызды тәпсірлейтін, ислам мәдениетінен сыр шертетін тарихи-мәдени кешеннің бірі. Өткен ғасырдың 20-шы жылдарынан кейін тек жер асты бөлмесі мен жартылай қираған мұнарасы қалған. Діни қажылық орталық қызметінен бөлек, тарихымен туристерді қызықтырып отырған мұнара бүгінде қараусыз қалған.
Туризм басқармасының бастамасымен тарихи-киелі орындарды сақтау және құқық бұзушылыққа жол бермеу мақсатында Сайрам ауданы тұрғындарымен басқосу өтті. Жиынға келген ауыл ақсақалдары мен мектеп ұжымына ортақ мақсат аясында талай ғасырға куә болып тұрған мұнараны кейінгі ұрпаққа жеткізу, әрі туристерге елімізде ежелден өнер, мәдениеттің болғандығын көрсету үшін түсіндірме жұмыстары жүргізілді. 
Сырты түрлі өрнектермен сызылып, боялған кешеннің шығыс бөлігінде – тұрғын үй, солтүстік-батысында – мектеп орналасқан. Осыдан-ақ бұл бұзақылыққа кімдер себепкер екендігі айтпаса да белгілі. Білім ордасындағы тақта жетпегендей, мұнараның айналасына жазу жазып, есеп шығарған жастардың ісін көріп жағаңды ұстайсың. Сырты түрлі ою-өрнекпен әспеттелген 5 метрлік мұнараның ағаш тіреулер арқылы жасалған жоғарғы бөлігі бар. Ондағы жағдай да мәз емес. Бұл жағдайға байланысты Юсуф Сареми атындағы №107 мектеп-лицейінің тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Шайра Мухитдинова алдағы уақытта сыныптар арасында іс-шаралар өтетіндігін айтты.
Тарихи жәдігерлері тозудың аз-ақ алдында тұрған жерде туризм қалай дамиды? Келер ұрпақ мұнараны альбом беттерінен емес, қаланғанына 10 ғасырдан асып қалған өз мекеніне барып көргені жақсы емес пе? «Атадан мал қалғанша тал қалсын» деген ұлағатты сөздің маңызын бүгінгі ұрпақ ұғынса екен.
Айғақ-ақпарат
